Uiergezondheid schaap

Een klinische mastitis bij een zogende ooi is ontzettend frustrerend,  maar ook de afvoer van dieren met een onkant uier is vervelend. Deze dieren hebben mogelijk mastitis gehad zonder dat u het gezien heeft. Ooien met lammeren aan de voet lopen het grootste risico maar ook na het spenen kunnen de ooien een ontsteking krijgen, vooral als zij nog veel melk gaven op het moment van spenen.

Wat veroorzaakt uierontsteking?

Uierontsteking is een bacteriële ontsteking van meestal één helft van het uier. Bij vleesschapen zien we met name infecties veroorzaakt door Staphylococcus aureus en Mannheimia haemolytica. Deze laatste bacterie komt vaak vanuit de keel van het lam in het uier terecht.

  • Meestal is het zo dat ooien uierontsteking krijgen als er wondjes op het uier zitten, bijvoorbeeld doordat een ooi (te) weinig melk geeft of een drieling aan de voet heeft. De lammeren gaan dan uit honger veel en gretig aan het uier drinken en kunnen zo kleine verwondingen veroorzaken met hun tandjes. Deze wondjes zijn perfecte locaties voor de bacteriën om het uier binnen te dringen.
  • Ooien met echtyma aan het uier lopen ook kans op uierontsteking vanwege deze reden.
  • De andere reden is dat de dieren juist een heel vol uier hebben waar de melk niet meer uit weggedronken wordt, zoals bijvoorbeeld na het (vroeg) spenen of als de lammeren sterven terwijl ze al veel melk dronken. Er zit dan veel spanning op het uier waardoor de slotgaten iets open kunnen gaan staan. Melk is een zeer goede voedingsbodem voor bacteriën en door de open slotgaten kan er dan eenvoudig een infectie nestelen.

Meerdere soorten verkeerde kwartieren

  • Bij acute uierontsteking is de ooi zelf ziek en sloom. Ze heeft koorts (vaak boven de 40 graden), wil niet eten (komt laat of niet aan de voerbak) en laat de lammeren niet drinken. Eén helft van het uier is heet, hard en pijnlijk. De melk die uit deze helft komt is vaak gelig of waterig, soms zitten er vlokken in.
  • Bij milde uierontsteking zie je eigenlijk eerst dat de lammeren onvoldoende melk krijgen. De ooi zelf is niet ziek en laat de lammeren ook gewoon drinken. Als het uier bekeken wordt is één helft vaak hard en wat warm maar het is erg moeilijk om er melk uit te krijgen.
  • Bij gangreneuze uierontsteking (blauwuier) is er sprake van een zeer heftige, acute ontsteking waarbij één helft van het uier af gaat sterven. De ooi is ernstig ziek en het uier in juist heel koud, vaak blauwig of zwart van kleur en wat uit het uier komt lijkt vaak niet meer op melk. Het is vaak een stinkende, bloederige en waterige substantie. Als de ooi niet sterft aan de gevolgen van deze infectie valt de aangedane uierhelft er letterlijk af. Doordat de zenuwbanen dan ook zijn afgestorven is dat proces niet pijnlijk meer.

Behandeling

Uierontsteking is te behandelen met een combinatie van antibiotica, pijnstilling en leeg melken van het uier. Niet alle antibiotica komen goed in het uier en tegen sommige soorten antibiotica is veel resistentie bekend bij verwekkers van uierontsteking. Overleg dus eerst met de dierenarts over welk middel je het beste in kan zetten.

Pijnstilling is erg belangrijk om er voor te zorgen dat de ooi wel de lammeren laat drinken. Als er geen lammeren zijn om de helft leeg te maken is het verstandig om regelmatig zelf die helft uit te melken zodat de bacteriën en gifstoffen uit het dier gehaald worden.  Daarnaast voorkom je zo dat die helft opdroogt en dit seizoen geen melk meer produceert. Wanneer u zelf het uier uitmelkt is het wel van belang dat u de melk opvangt, zodat het niet in de omgeving terecht komt en weer andere ooien kan besmetten.

 

Vaccinatie

Sinds vorige jaar bestaat er ook een vaccin waarmee de schapen beschermd kunnen worden tegen mastitis veroorzaakt door Stafylokokken, een van de belangrijkste veroorzakers van mastitis bij de schapen. Meer weten? Neem contact op met de praktijk.

Voor vragen kunt u altijd contact opnemen
Neem contact op