Giardia bij hond en kat

Wat is Giardia?

Giardia duodenalis (ook G. intestinalis of G. lamblia genoemd) is een wereldwij, veel voorkomende protozoaire parasiet van mensen en dieren, waaronder honden en katten. De parasiet komt vooral voor als er veel dieren samen gehouden worden zoals in kennels, dierenwinkels en asielen.

Symptomen van giardia

Giardia infectie kan een waterige, zachte, soms wisselende diarree veroorzaken bij alle diersoorten en wordt dan giardiose genoemd. Veel honden en katten die geïnfecteerd zijn vertonen echter geen symptomen.

De prognose is meestal goed, maar bij jonge, uitgedroogde of oudere dieren en bij verminderde immuniteit is er een groter risico op complicaties.

Hoe besmettelijk is giardia?

Uitscheiding van cysten blijft meestal weken tot maanden doorgaan. Giardia cysten in de ontlasting en in de omgeving zijn direct besmettelijk voor andere dieren. De parasiet kan worden overgedragen door opname van cysten via besmette grond, voedsel en drinkwater. Opname van slechts enkele cysten kan een infectie veroorzaken. Giardia is daarmee erg besmettelijk.

Hoe weet ik of mijn hond/kat giardia heeft?

Giardia infectie kan worden vastgesteld door onderzoek van de ontlasting van honden en katten met symptomen.  Dat kan door middel van een direct uitstrijkje, flotatie en centrifugatie methode (relatief lage sensitiviteit; concentratiemethoden zoals SAFC* of MIFC* hebben een hogere sensitiviteit), of de gevoelige specifieke Giardia ELISA* antigeentest. Positieve ELISA’s* moeten geïnterpreteerd worden in samenhang met de klinische symptomen. Klinisch gezonde dieren kunnen positief testen, maar hebben geen behandeling nodig.

Als het dier na behandeling de klinische symptomen niet zijn verbeterd, moet er opnieuw onderzoek gedaan worden. Dit moet binnen 5 dagen na het beëindigen van de behandeling om te beoordelen of de infectie nog aanwezig is. Een latere positieve test, bijvoorbeeld 2–4 weken na de behandeling, kan ook betekenen dat herinfectie heeft plaatsgevonden. Als het dier is behandeld en Giardia wordt niet aangetoond terwijl de verschijnselen aanwezig blijven, dan wordt verder onderzoek geadviseerd (bijvoorbeeld naar andere infecties, chronische darmontsteking of een voedselallergie).

Behandeling van giardia

Als een gezond dier zonder klinische verschijnselen positief test op Giardia, dan is behandeling niet nodig. Dit wordt beschouwd als een voorbijgaande toevalsbevinding. Uitzondering is wanneer de bestrijding van de parasiet onderdeel is van een bestrijdingsprogramma bij fokkers of in kennels.

Behandeling wordt wel geadviseerd als dieren met klinische verschijnselen positief testen op Giardia. Fenbendazol (direct of na omzetting uit febantel) en metronidazol zijn werkzaam tegen Giardia bij dieren. Neurologische bijwerkingen door metronidazol kunnen optreden, vooral bij kleine katten en kittens. Daarom is fenbendazol (of febantel, indien geregistreerd) de eerste keus behandeling.

Metronidazol (alleen of in combinatie met fenbendazol of febantel) kan gebruikt worden bij recidiverende giardiose. Voor alle drie werkzame stoffen gelden contra-indicaties en daarom wordt geadviseerd om de bijsluiters goed te lezen, vooral bij gebruik tijdens lactatie of vroeg in de dracht.

Febantel is alleen als combinatiepreparaat beschikbaar en de andere werkzame stoffen kunnen zonder indicatie worden gebruikt als giardiose de enige indicatie is voor behandeling.

Samengevat: de eerste keus behandeling is fenbendazol (50 mg/kg) gedurende 3–10 dagen. Een driedaagse behandeling overeenkomstig de registratie, is echter meestal onvoldoende. Een langere behandelingsduur wordt daarom off label gegeven.

Overige adviezen

Bij dieren met klachten kunnen de achterhand en achterpoten worden gewassen met chloorhexidine shampoo om cysten van de haren te verwijderen en de kans op herbesmetting te verkleinen.

Een vezelarm, goed-verteerbaar dieet helpt bij de bestrijding van diarree tijdens de behandeling. Het dieet moet weinig koolhydraten en veel eiwit bevatten om snelle groei en vermenigvuldiging van Giardia en Clostridium spp. te voorkomen.

Bestrijding van cysten in de omgeving kan door kennels te reinigen en na drogen te desinfecteren met natriumhypochloriet oplossing, chloroxylenol of quaternaire ammoniumverbindingen. Voordat nieuwe dieren worden geplaatst moeten de oppervlakten minimaal 48 uur drogen. Ligkussens moeten worden gewassen bij minimaal 60°C.

Is giardia gevaarlijk voor mensen?

Het risico op overdracht van hond en kat naar de mens is erg klein. De specifieke Giardia-soorten van deze dieren worden zelden bij de mens aangetroffen. Humane soorten kunnen wel circuleren in honden en kattenpopulaties. De mens kan daarom de bron zijn voor de hond en kat, die dan weer een zoönotisch risico vormen. Hoewel het risico van overspringen van dier op mens klein is, wordt geadviseerd de huisarts te raadplegen als de eigenaar van besmette dieren vergelijkbare symptomen vertoont.