Alpaca’s winnen aan populariteit als landbouwhuisdier. En dat snappen we maar al te goed, deze dieren zijn bijzonder leuk om naar te kijken en erg vriendelijk. Bovendien is alpacawol ook een leuke bijzaak. Nog leuker wordt het met dartelende cria’s (baby alpaca’s) in de weide. Wilt u fokken met uw alpacamerries? Dan is dit wat u moet weten over de geboorte van cria’s.
Goede voorbereiding
De geboorte van een cria is een spannende gebeurtenis, maar een goede voorbereiding kan veel problemen voorkomen.
- Zorg er voor dat de drachtige merries bij ongeveer 10 maanden dracht gevaccineerd worden tegen Clostridium of het bloed. Dit geeft het cria extra antistoffen via de biest.
- Vroeg in het voorjaar, als er nog weinig gras is, is het goed om hoog drachtige merries extra (kracht)voer te geven.
- Het is aan te bevelen om een “cria-box” aan te schaffen of samen te stellen zodat u alles bij de hand heeft wanneer de merrie bevalt. Deze bevat minimaal:
- jodium of blauwspray om de navel te ontsmetten.
- een schone doek om het cria goed droog te wrijven en het vlies te verwijderen. Het wrijven helpt tevens om de ademhaling op gang te krijgen. Het mondje van het cria moet slijmvrij gemaakt worden. Dit kan tijdens de bevalling, maar zeker direct erna.
- een flesje met de juiste speen te bevatten en zakjes biestvervanger te bevatten voor het geval het cria te zwak is om binnen enkele uren zelf te drinken. Als het cria binnen 24 uur geen of onvoldoende biest heeft gedronken, is het noodzakelijk om plasma toe te dienen.
- eventueel een dekje speciaal voor cria’s. Als het koud is of regent is het geen overbodige luxe om na het droogwrijven het cria op temperatuur te krijgen.
- eventueel ook een weger. Het is belangrijk het geboortegewicht te weten, zodat je regelmatig kunt controleren of het cria voldoende groeit.
Is het moment van de geboorte aangebroken, dan is het advies om vooral de natuur zijn gang te laten gaan en geduld te hebben. Een merrie die haar eerste cria krijgt doet er vaak veel langer over om te bevallen. De merrie geeft vaak zelf aan als ze hulp nodig heeft. Let wel even op of beide voorpootjes en het snoetje zichtbaar zijn (goede ligging cria). Ook na de geboorte kan het even duren voordat het cria gaat staan en drinken. Laat merrie en cria aan elkaar wennen en elkaars geur opnemen. Met andere woorden laat ze even met rust.
De geboorte
Bij een bevalling is het belangrijk om te weten hoe een ‘normale’ geboorte verloopt en wanneer ingrijpen gewenst of zelfs noodzakelijk is. Normale tekenen van een op handen zijnde bevalling kunnen zijn: een (licht) opzwellende uier, de vulva staat wat open, de merrie gaat vaker liggen dan normaal en kan wat onrustig zijn. Bij een normale cria-geboorte zullen het kopje (neusje) en de voorpootjes als eerste te zien zijn. Is dit niet het geval, dan kan het zijn dat een schoudertje blijft ‘hangen’, het cria in stuitligging ligt, er sprake is van een teruggeslagen hals of van een gehoekte hals. 90-95% van de geboortes verloopt normaal. Heb geduld en raak niet in paniek. Bij twijfel: bel de praktijk!
Het kan soms best voorkomen dat een cria 15-30 minuten aan de achterzijde uit de merrie hangt, terwijl de merrie rustig staat te grazen. Dat is heel normaal. Het slijm kan dan goed uit de longen van het cria lopen. De fase vanaf het moment dat het snoetje en de voorpootjes zichtbaar zijn tot het moment van volledige geboorte duurt maximaal zo’n 30 minuten. Alpaca merries likken hun veulen niet droog, dus let er op dat er geen vliezen om het snuitje van de cria zitten die de ademhaling beletten.
Voor een uitgebreide en geïllustreerde beschrijving van her verloop van de bevalling, verwijzen we u graag door deze nieuwsbrief van Gert en Margreet Joling. Nieuwsbrief Cria geboorte
De nageboorte
De placenta of nageboorte komt meestal binnen 3-6 uur na de geboorte. Sommige merries voelen zich nog wat ongemakkelijk (i.v.m. weeën) en staan het cria nog niet toe om te drinken. Zolang de nageboorte niet af is, zal ze ook weinig aandacht aan het veulen schenken. Pas als dit achter de rug is zal ze zich echt om haar jong bekommeren. De merrie zal deze in tegenstelling tot sommige andere zoogdieren niet zelf opeten. Indien de nageboorte er na 6 uur nog niet af is: raadpleeg de dierenarts.
Verzorging direct na geboorte
Om de prille band tussen moeder en veulen zo min mogelijk te verstoren, is het advies moeder en veulen in de kudde te laten en bij redelijk weer dus lekker buiten. De achtergebleven vliezen van het veulen kunnen worden verwijderd en daarnaast kunt u het een beetje af drogen. De navelstreng kan worden gecontroleerd en gedesinfecteerd.
Normaal gezien gaat een veulen al binnen een paar uur opstaan en drinken bij de moeder. Omdat de eerste melk (biest) van levensbelang is houden we wel goed in de gaten dat ze ook binnen 6 uur na de geboorte een aantal keren goed gedronken heeft. Een cria moet binnen 2-6 uur minstens 100-200ml biest drinken (5% LG). Een cria met staart omhoog is nog altijd zoekend, staart naar beneden dan drinken ze.
Is het koud of regent het en wilt u het cria zo snel mogelijk een jasje aan doen, wrijf dan eerst even met de bovenkant van het jasje over de rug van het cria, zodat de merrie haar cria herkent. Is het erg warm en zonnig? Leg het cria dan na een tijdje in de schaduw, want de kleintjes raken snel oververhit, in shock en staan niet meer op. Dit kan vlot gaan en daar moet u vooral de eerste week na de geboorte dus goed op letten.
Twijfel over de gezondheid van merrie of cria
Indien u twijfels heeft over uw pasgeboren cria, kunnen wij altijd bloednemen om de antistoffen opname te controleren en te kijken naar eventuele ontstekingen. Bij te weinig opname van antistoffen of bij een slap veulen is het geven van plasma aan te raden. Deze maken wij ieder jaar zelf en hebben die normaal gezien op voorraad.