Paarden die buiten grazen, lopen het risico om planten te eten die schadelijk voor ze zijn. Afhankelijk van de plant, kan een kleine of grote hoeveelheid hiervan zorgen voor vergiftiging. Paarden zullen doorgaans niet snel giftige planten eten, maar wanneer ze in grote getalen aanwezig zijn, of er onvoldoende ander aantrekkelijk voer beschikbaar is, wordt de kans groter dat ze deze planten wél zullen eten.
Symptomen van vergiftiging
Paarden kunnen last hebben van twee soorten vergiftiging. Acute vergiftiging, waarbij ze in korte tijd een hoge dosis giftige stoffen hebben binnengekregen en snel symptomen krijgen. En chronische vergiftiging, waarbij de schadelijke stoffen zich over een langere periode langzaam opbouwen en de symptomen ook langzaam toenemen en daardoor soms moeilijk te herkennen zijn.
Symptomen kunnen per soort vergiftiging verschillen. Symptomen van vergiftiging bij paarden zijn:
- Stijfheid, moeilijk of helemaal niet meer bewegen
- Versnelde ademhaling en hoge hartslag
- Versufte uitstraling
- Slechte eetlust
- Veel drinken en veel plassen
- Ongewoon gedrag, van cirkelen tot omvallen
- Zweten
- Spiertrillingen
- Onderkoeling
- Koliek
- Diarree
- Donkere urine
Vermoed u een vergiftiging bij uw paard, bel dan direct met de praktijk!
Diagnose
Deze symptomen kunnen uiteraard ook een andere oorzaak hebben dan vergiftiging, daarom is onderzoek noodzakelijk om een juiste diagnose te stellen en behandeling te bepalen.
Een juiste diagnose begint met een goed klinisch onderzoek, aangevuld met bloedonderzoek om orgaanwaarden (zoals lever- of nierfunctie) te controleren. In sommige gevallen is aanvullend onderzoek nodig, zoals mestonderzoek of een leverbiopt.
Behandeling
De behandeling is gericht op het stoppen van verdere opname van de giftige stof en het ondersteunen van de aangedane organen. In acute situaties kan een maagspoeling of het toedienen van actieve kool (norit) nodig zijn.
Bij leverproblemen wordt vaak gewerkt met een aangepaste voeding, rust en ondersteunende middelen. Een voorbeeld hiervan is Hestevard Hepalyte: een supplement speciaal ontwikkeld om de leverfunctie van paarden te ondersteunen na toxische belasting. Overleg het gebruik altijd met uw dierenarts.
Veelvoorkomende planten die giftig zijn voor paarden
Eikel vergiftiging
Na een flinke najaarsstorm kunnen er heel veel onrijpe eikels en eikenbladeren uit de bomen waaien. Paarden lusten deze eikels graag en zeker als ze in een kale weide staan kan de opname aanzienlijk zijn. Een grote hoeveelheid eikels kan voor vergiftiging zorgen. Verschijnselen van een eikelvergiftiging: suf, slechte eetlust, koliek, diarree en donkere urine.
Esdoorn vergiftiging
Niet elke esdoornsoort is giftig, voor zover nu bekend is vooral de gewone esdoorn giftig. Deze komt echter wel het meest voor en is te herkennen aan de gezaagde bladeren die voornamelijk groen blijven in de herfst. In het najaar kunnen er erg veel giftige zaden en bladeren van de gewone esdoorn in de weide terecht komen. Maar ook in het voorjaar kunnen er veel giftige kiemplantjes in de weide groeien. Ook de zaadjes (helikoptertjes) van de vederesdoorn zijn giftig, maar deze komt niet veel voor. Wilt u zeker weten welk type esdoorn in uw weide staat, verzamel dan wat zaden of zaailingen. Wij kunnen het materiaal eventueel opsturen voor onderzoek.
Jacobskruiskruid vergiftiging
Jacobskruiskruid is erg berucht, maar paarden zullen hem in verse toestand niet eten als er voldoende gras of ruwvoer beschikbaar is. In gedroogde toestand herkennen ze het echter niet. Daarom komt vergiftiging door jacobskruiskruid vooral door hooi waar het in zit. Het gif tast de lever aan, waardoor symptomen als geelzucht, zonnebrand, cirkelen, evenwichtsproblemen en uitval kunnen optreden. Jacobskruiskruid groeit graag in een schale weide en heeft opvallende bladerenkrans waar in het tweede jaar een grote stengel meet vele gele bloemen aan groeit. Het verspreid zich snel en komt veel voor in bijvoorbeeld bermen, groenstroken en graskanten. Het advies is om de planten uit te steken en in de container te gooien, níet op de mesthoop.
Giftige planten en struiken
Ook de buxus en taxus zijn zeer giftig voor paarden. Daarnaast staat in doorsnee Nederlandse tuin staat vaak wel een plant en struik die in mindere mate giftig is voor paarden. Veelvoorkomende giftige soorten zijn:
- Beuk
- Klimop
- Gouden regen
- Rododendron
- Robinia (acacia)
- Heermoes (paardenstaart)
- Klaproos
- Boterbloem
- Hondsdraf
Deze lijst is echter verre van compleet.
Andere giftige middelen
Naast vergiftiging door het eten van bepaalde planten. Kunnen ook de volgende vergiftigingen voorkomen:
- Lood (knagen of likken aan oud hout met loodverf door bijvoorbeeld verveling)
- Botulisme (bijvoorbeeld door drinken van stilstaand water of water besmet door dode vissen of vogels)
- Amitraz (gebruik van luizen/mijtenbestrijding die niet bedoeld is voor paarden)
- Mycotoxine (schimmels op planten die in het hooi terecht komen)
Dit kunt u doen om vergiftiging te voorkomen
- Laat paarden in het najaar niet grazen in een perceel met veel eikenbomen of esdoornbomen
- Mocht dit niet mogelijk zijn, verwijder dan de eikels, esdoornzaden en grote hoeveelheden bladeren of zaailingen van deze bomen. Of zet het stuk weide af waar veel eikels of zaden liggen
- Haal in het voorjaar zaailingen van eiken en esdoorn en ook andere giftige planten zoals jacobskruiskruid weg
- Zorg dat paarden niet kunnen eten van giftige struiken in (de buurt van) de weide
- Bied voldoende ruwvoer aan er onvoldoende gras beschikbaar is
- Zorg voor goed bereikbaar en schoon drinkwater. Dit voorkomt dat paarden uit oppervlaktewater drinken waarin afgewaaide zaden of bladeren terecht gekomen zijn.
- Zorg dat het paard de jaarlijkse vaccinaties heeft gehad en houd een wormenbesmetting in de gaten om zo de weerstand te ondersteunen